Đề bài (theo hướng mở): Nhân vật “hoa hậu” của văn học Việt Nam.

[1 Anh Chí Hướng @anh-chi-huong Participant]

[Học văn lớp 9]

“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.

Đó là tinh thần của cả thời đại chống Mĩ. Đó là hình ảnh những anh bộ đội, những cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn đã đi vào văn chương và trở thành mạch nguồn cảm xúc xuyên suốt văn học một thời. Đó là những người lính lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật; “Mảnh trăng cuối rừng” của Nguyễn Minh Châu; những cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ…Cũng được khơi nguồn từ cảm hứng ấy, truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê lại đem đến cho người đọc những cảm xúc mới mẻ về hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. Họ vừa mang vẻ đẹp của những cô gái tuổi mười tám, đôi mơi hồn nhiên giàu mộng mơ, lại vừa mang vẻ đẹp của người lính giữa chiến trường gan dạ, dũng cảm không sợ hi sinh. In đậm nhất trong tâm trí bạn đọc là hình ảnh nhân vật chính, cô thanh niên xung phong, cô “hoa hậu” trong lòng bom đạn – Phương Định.

Lê Minh Khuê là nữ nhà văn đã từng có năm tháng tuổi trẻ gắn bó với những con đường Trường Sơn mưa bom, bão đạn, từng chứng kiến, trải qua và chia sẻ những gian khổ, hi sinh của người lính giữa chiến trường. Bởi vậy những trang viết của bà về con người và cuộc sống nơi đây thật chân thực và xúc động vô cùng. Ở “Những ngôi sao xa xôi” cũng vậy, hiện thực cuộc sống giữa chiến trường và hình ảnh những nữ thanh niên xung phong với cuộc sống gian khổ một thời cứ hiện lên sống động sau từng câu chữ.

Ấn tượng sâu đậm nhất mà Lê Minh Khuê để lại trong lòng bạn đọc ở “Những ngôi sao xa xôi” là hình ảnh những con người dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng chí, đồng đội sáng ngời, có tâm hồn trong trẻo, giàu mơ mộng, và nhạy cảm. Tất cả những vẻ đẹp ấy được thể hiện tập trung nhất ở nhân vật Phương Định, và chủ yếu qua đời sống nội tâm của cô. Phương Định, người con gái thanh niên xung phong mang trong mình tinh thần của thời đại, cô là “hoa hậu” ngay trong bom đạn của chiến tranh!

Trước hết, vẻ đẹp của Phương Định được thể hiện qua lời tự đánh giá của cô về bản thân mình: Đó là “một cô gái khá” với “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Còn mắt cô, các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”. Qua đó ta thấy Phương Định là một cô gái đẹp và ý thức rất rõ vẻ đẹp của mình. Dù biết nhiều người dành tình cảm cho mình nhưng cô không tỏ ra săn đón, vội vã. Trước họ, cô chọn một chỗ đứng riêng, “khoanh tay lại trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt”, dù tự đáy lòng mình cô cũng rất quý mến họ, thích khi được họ quý mến. Những nét tâm lí đầy nữ tính của cô cũng giống như những cô gái mới lớn khác. Phương Định rất mơ mộng, luôn sống lạc quan, yêu đời. Cô thích “ngồi bó gối mơ màng”, “thích ngắm mình trong gương”, và “đặc biệt là cô rất mê hát”, nhiều khi cô còn “bịa lời ra mà hát”. Cô thích hát dân ca, thích hành khúc của bộ đội khi hành quân, thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô…Ta thấy Phương Định hiện lên thật lạc quan phơi phới.

Vẻ đẹp của Phương Định nơi chiến trường hiện lên thật ấn tượng trong một lần phá bom. Sự nhạy cảm của cô trước hết được thể hiện thật rõ ràng trong cảm nhận của cô về khung cảnh, không khí nơi hiện trường quả bom. Nơi ấy chứa đầy sự căng thẳng như đe dọa tinh thần con người. Cô tiến về phía quả bom mà cảm giác được ánh mắt các anh cao xạ đang đứng nhìn mình. Như được tiếp thêm sức mạnh, cô cảm thấy tự tin, vững vàng hơn. Và đặc biệt là nét tự trọng rất “con gái”, cô quyết định không đi khom mà sẽ đàng hoàng bước tới. Bởi cô không muốn các anh nghĩ mình yếu đuối. Khi đang ngồi bên cạnh quả bom, cận kề cái chết im ỉm dường như mọi cảm giác của cô càng trở nên sắc nhọn hơn. Cô cảm thấy chiếc xẻng chạm vào quả bom sắc nhọn đến ghê người như cứa vào da thịt, rồi cô cảm thấy như quả bom nóng lên – một dấu hiệu chẳng lành. Dù vậy nhưng cô không một chút lúng túng hay sợ sệt. Cả khi nghe thấy tiếng còi của chị Nho – người đồng chí của mình báo hết giờ, cô vẫn bình tĩnh, gan dạ, cẩn thận với thao tác cuối cùng và chạy về nơi ẩn nấp. Căng thẳng nhất đối với cô không phải giây phút ở bên cạnh quả bom mà là giây phút chờ bom nổ. Khi ấy ý nghĩ về cái chết thoáng qua trong đầu cô nhưng rất mờ nhạt. Điều Phương Định lo nhất không phải tính mạng mình mà là công việc “mìn có nổ không” và “không nổ thì làm sao để châm lại”…

Quả thật, cô “hoa hậu” ấy không chỉ ý thức được vẻ đẹp của mình mà còn có tinh thần trách nhiệm cao, có sự dũng cảm, gan dạ; và đặc biệt luôn mang sự trong sáng, hồn nhiên rất nữ tính. Cô là hình ảnh tiêu biểu của những con người luôn mang trong mình tinh thần của cả thời đại, sẵn sàng hi sinh tuổi thanh xuân của mình để tô điểm cho trang sử hào hùng của dân tộc.

Vẻ đẹp tâm hồn trong sáng của Phương Định còn được thể hiện qua cảm xúc trước cơn mưa đá. Bắt đầu từ tiếng kêu: “Mưa đá!Cha mẹ ơi!Mưa đá”. Cùng với những tiếng reo ấy là những hành động vui thích cuống cuồng: Cô chạy ra ngoài nhặt những viên đá nhỏ bỏ vào tay Nho rồi chạy ra nhặt tiếp. Những niềm háo hức thơ trẻ mở ra say sưa, tràn đầy. Nhưng rồi cơn mưa chợt đến, chợt đi rất nhanh để lại trong cô sự tiếc nuối “tiếc không nói nổi”. Không phải cô tiếc trận mưa đá với những viên đá nhỏ mà nhớ tiếc một cái gì đó không thật cụ thể. Cô thấy nhớ Hà Nội, nhớ mẹ và những căn phòng với những ô cửa sổ, nơi có những năm tháng tuổi thơ êm đềm…Cô nhớ tất cả những gì gắn bó với cô…

Giữa chiến trường khốc liệt, những kỉ niệm êm đềm ấy sống dạy trong tâm trí cô. Phải chăng cô đang khát vọng về cuộc sống bình yên không bom đạn chiến tranh, và cũng vì những khát khao ấy mà lớp trẻ như cô sẵn sàng gửi lại tất cả để bước vào cuộc chiến đấu gian khổ với một niềm tin mãnh liệt rằng: Một cuộc sống bình yên sẽ đến…

“Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”. Với những vẻ đẹp cao quý ấy, nữ thanh niên xung phong Phương Định xứng đáng là “hoa hậu” của văn học Việt Nam. Và tất cả những cô gái thanh niên xung phong như Phương Định mãi sẽ là những “ngôi sao xa xôi” lấp lánh trong cuộc sống của chúng ta hôm nay

( Dẫn theo “Văn học và tuổi trẻ” – NXB Giáo duc Việt Nam – Bộ GD&ĐT)

[Wikipedia]

[Author]

Posts